Welke kansen biedt het Nationaal Programma Onderwijs?

Het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap stelt de komende 2,5 jaar maar liefst €8,5 miljard beschikbaar om – we citeren – “leerlingen en leerkrachten te helpen om leervertragingen en andere problemen door corona aan te pakken.” De ‘NPO/corona-denktank’ van MosaLira ondersteunt de scholen bij het maken van hun eigen herstel-/verbeterplannen. Marika de Bruijn en Marc Houben praten ons bij.

Blij, maar kritisch

Niet dat ze niet blij zijn met deze financiële handreiking, die ze wel eens gekscherend ‘De Zilvervloot van Arie Slob’ noemen, maar dat het geld in twee jaar tijd op móet, doet de wenkbrauwen wel fronsen. De Nederlandse onderwijssector snakt immers naar structurele investeringen in het onderwijs. Marika de Bruijn: “Het zij zo, we gaan er dankbaar gebruik van maken. Het positieve van het afstandsonderwijs vind ik dat we terug hebben moeten gaan naar de kern. Concreet: goed onderwijs, met minder ‘franje’.” Marc vult aan: “We moeten ook deels zorgen voor opvoeding en opvang, maar school is natuurlijk niet de oplossing voor elk maatschappelijk probleem. Laten we de kostbare onderwijstijd effectief benutten door te focussen op de basisvaardigheden rekenen, taal en lezen, naast de sociaal-emotionele ontwikkeling en kennis van de wereld. Anders is het logisch dat de prestaties van kinderen op deze basisvakken achteruit gaan, zoals nu door de inspectie wordt geconcludeerd.”

Zo doen we dat

Alle scholen inventariseerden de stand van zaken. Het team dacht mee, ouders en kinderen werden bevraagd, kindpartners werden erbij betrokken, feiten en cijfers werden verzameld. De leden van de denktank analyseerden alle rapportages en eind april presenteerden zij hun ‘trends en adviezen’. De rode draad van hun advies aan alle scholen is om de herstel-/verbeterplannen te baseren op de kwaliteitsslag die ze toch al wilden maken. Terug naar de basis, dat is het devies. Aangevuld met: niet halsoverkop gaan doen, maar eerst goed onderzoeken. En vergeet vooral niet slim gebruik te maken van bewezen effectieve interventies én van alles wat we de afgelopen tijd geleerd hebben. Wat vooral werkt is bijspijkeren, individueel of in kleine groepjes. Verder leren kinderen het meest van goede inhoudelijke feedback door de leerkracht. Daarmee kunnen zij tot zes maanden achterstand inlopen.

Elke school een eigen plan

Nu zijn de scholen weer aan zet. Elke school maakt z’n eigen plan en stemt dat af met de achterban: wat gaan we doen, hoe pakken we dat aan en wat hebben we daarvoor nodig? De verwachting is dat er naast de aanschaf van software, methodes en andere materialen flink wordt ingezet op professionalisering van medewerkers en dat er veel vraag zal zijn naar extra leerkrachten en onderwijsondersteuners. Marika: “We gaan voor kwaliteit: voor goed opgeleide collega’s met stevige didactische vaardigheden. Het wordt een uitdaging, maar we zijn druk aan het werven.”

Voordelen en kansen

Marc en Marika benadrukken voortdurend dat niet alleen gekeken moet worden naar mogelijk negatieve ontwikkelingen, maar ook naar wat wél goed ging. Onderwijs in coronatijd heeft immers ook veel positiefs gebracht. Verworvenheden waarvan kinderen, leerkrachten en ouders niet eens wisten dat ze het konden. Er zijn genoeg kinderen die in alle rust thuis – en door de extra betrokkenheid van de ouders – juist beter tot leren kwamen. Ook blijken sommige leerlingen juist enorm te floreren door meer zelfstandig te werken. Marika: “Hebben we ze misschien te veel aan het handje genomen? In het kader van passend onderwijs is de aandacht vooral gericht op de zwakkere leerlingen. Dat is mogelijk ook een reden waarom opbrengsten teruglopen; het fundamentele niveau halen we wel, maar het streefniveau voor de middengroep en de betere kinderen halen we in veel gevallen niet.”