Interactief aan de slag met leerlingpopulatie

Iedere school is verplicht om periodiek de leerlingpopulatie in beeld te brengen. Dat kun je doen in een bestand met getallen, maar weet je dan ook écht wat er speelt? Vanuit die gedachte ontwikkelde de afdeling Onderwijs samen met een aantal betrokken collega’s het Speelveld Populatie in beweging. Een interactieve en laagdrempelige manier om de populatie inzichtelijk te maken.

Marika de Bruijn was als onderwijsadviseur betrokken bij de ontwikkeling: “Het in kaart brengen van de leerlingpopulatie helpt om het onderwijs aan te passen op de kinderen. Dat aanpassen is cruciaal. Iedere school mag zelf bepalen hoe ze dit aanpakt. Ik heb hierin door de jaren heen al veel variaties gezien. Het gebeurde heel lang anti-inclusief, door de kinderen een label te geven en te denken vanuit problemen, om die vervolgens te tackelen. Ook werd er veel gekeken naar opleidingsniveau van de ouders, geloof, werk en sociale omgeving. Dat kwam samen in een Excelbestand en daarmee was de populatie in kaart gebracht.”

Focus op inclusie

Binnen MosaLira is inclusie al langer een belangrijk thema. We willen graag dat ieder kind in zijn eigen buurt naar school kan en daar onderwijs krijgt dat past. Marika: “Op iedere school zijn meer- of hoogbegaafde kinderen en kinderen die uitdagingen hebben met lezen, rekenen, sociaal-emotionele ontwikkeling en/of gedrag. Je mag verwachten dat elke school daarin een basis heeft. Maar we zien ook dat niet iedere school alles kan. Door in clusters van meerdere scholen te werken is het mogelijk om meer samen te werken en expertise te delen.

”Speelveld Populatie in beweging, hoe werkt het?

We nemen een kijkje op KC Manjefiek tijdens een sessie met het Speelveld Populatie in beweging. De onderwijsprofessionals hebben de populatie in kaart gebracht op basis van verschillende aandachtsgebieden:

• Algemeen
• Fysiek en medisch
• Leren en ontwikkelen
• Sociaal-emotioneel en gedrag
• Overige indicatoren (optioneel)

Deze getallen geven al een eerste inzicht. Vervolgens koppelt het MT deze inzichten aan de competenties van het team. De vraag die centraal staat: ‘Hebben we de toerusting in huis die nodig is om de kinderen het juiste onderwijs te bieden?’ Marika: “Het woord toerusting is een bewuste keuze. Daar zit alles in: houding, kennis en vaardigheden, mindset, gezamenlijke visie.”

Op de afbeelding van het speelveld zie je rechtsonder 10 onderwijskundige thema’s. Per thema zet het MT een blokje in het speelveld.

Bij ieder onderwijskundig thema bespreekt het MT in hoeverre de toerusting van het team aansluit op de onderwijsbehoefte van de leerlingen. In deze sessie van KC Manjefiek gaat dat soepel, het MT heeft scherp op het vizier hoe de toerusting van het team aansluit op de behoefte van de kinderen.

“Wat een mooi overzicht!”

Wanneer na ongeveer drie kwartier het hele speelveld is gevuld, zegt Yvonne Stegen, directeur KC Manjefiek: “Wat een mooi overzicht!” Marika: “Ja, mooi hè? Tijdens de speelveldsessie stap je in een helikopter: je zoomt uit en kijkt naar hoe het in het grotere geheel gaat. Daardoor verzand je niet in details over iedere leerling. Vanuit de uitkomst van het speelveld kun je gerichte stappen gaan zetten op meer gedetailleerd niveau.” Yvonne: “We zoomen vaak al gauw in op wat beter kan. Het is dus goed om stil te staan en te zien dat het eigenlijk al heel goed gaat. We hebben afgelopen jaren veel geïnvesteerd in de context. Denk aan de instapklas en verschillende voorzieningen die iets extra’s bieden op het gebied van zorg. Het is mooi om nu te zien dat dit zijn vruchten afwerpt Het is een zoektocht om contextgericht te werken als je graag alle individuele kinderen vooruit wil helpen. Zeker als je heel gericht kijkt naar wat elk kind nodig heeft en gewend bent om ook door die medische bril te kijken. Maar dat is niet meer waar het over gaat. Het geven van een hele goede én goed voorbereide les is het beste wat je kinderen kunt bieden. De intern begeleider kijkt mee en spart over de aanpak van de leerkracht. De kracht zit ook in samen met collega’s voorbereiden en leerlijnen kennen.”

Veilige setting is een must

Marika geeft wel aan dat er één belangrijke voorwaarde is om het Speelveld Populatie in beweging in te vullen: “Er moet altijd een veilige setting zijn. Of je het nu met MT doet of met het team. Iedereen moet zich veilig voelen om te delen en samen te kijken naar het grotere geheel.” Een andere situatie om het Speelveld Populatie in beweging in te zetten is op clusterniveau. “Op die manier krijgen scholen inzicht in wat er bij de ander gebeurt. Zo kunnen ze van elkaar leren en samen optrekken,” aldus Marika.

Meer weten?

Ben je benieuwd naar Speelveld Populatie in beweging of wil je meer weten over deze aanpak? Mail dan naar Marika de Bruijn, senior onderwijsadviseur m.debruijn@mosalira.nl.

Tekst en beeld: Bregje Boer